پاسپورت و ویزا دو سند مهم در سفرهای بین‌المللی هستند که هرکدام کارکرد متفاوتی دارند. پاسپورت، مدرک شناسایی بین‌المللی است که توسط دولت کشور محل تابعیت فرد صادر می‌شود و نشان‌دهنده هویت و ملیت دارنده آن است. این سند برای خروج از کشور مبدأ و ورود به کشورهای دیگر الزامی است. در مقابل، ویزا مجوزی است که از سوی کشور مقصد صادر می‌گردد و به دارنده آن اجازه ورود، اقامت موقت یا عبور از خاک آن کشور را می‌دهد. به‌عبارت دیگر، پاسپورت اثبات‌کننده تابعیت فرد است، در حالی که ویزا مجوز ورود به کشور دیگر محسوب می‌شود.

ویزا چیست

ویزا یا روادید، مجوزی رسمی است که توسط کشور مقصد صادر می‌شود و به فرد اجازه می‌دهد برای مدت زمان مشخص و با هدفی خاص (مثلاً گردشگری، تحصیل، کار یا دیدار خانواده) وارد آن کشور شود. ویزا معمولاً به صورت برچسب یا مهر در داخل پاسپورت قرار می‌گیرد و شامل اطلاعاتی مانند مدت اعتبار، نوع ویزا، و تعداد دفعات مجاز برای ورود است. دریافت ویزا ممکن است نیاز به ارائه مدارک، مصاحبه در سفارت، یا پرداخت هزینه داشته باشد و شرایط آن بسته به قوانین هر کشور متفاوت است.

پاسپورت چیست

پاسپورت یا گذرنامه، یک سند رسمی و بین‌المللی است که توسط دولت هر کشور برای شهروندان خود صادر می‌شود و هویت، تابعیت و اجازه سفر بین‌المللی فرد را تأیید می‌کند. این سند حاوی اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ و محل تولد، شماره گذرنامه، عکس، و تاریخ صدور و انقضا است. پاسپورت برای خروج از کشور مبدأ و ورود به کشورهای دیگر ضروری است، اما به‌تنهایی تضمینی برای ورود به کشور مقصد نیست و معمولاً همراه با ویزا مورد نیاز خواهد بود، مگر در مواردی که بین کشورها توافق ورود بدون ویزا وجود داشته باشد.

انواع ویزا (تحصیلی، کاری، توریستی (گردشگری) ، همراه، ترانزیت و...)

ویزاها بر اساس هدف سفر انواع مختلفی دارند که هرکدام شرایط، مدارک و مدت زمان مشخصی دارند. در ادامه به معرفی ویزای دانشجویی و توریست ویزا (برای خانواده یا دوستان و اقوام دانشجویان) می پردازیم: 

ویزا تحصیلی (Student Visa): مخصوص افرادی است که قصد ادامه تحصیل در یک کشور خارجی را دارند. این نوع ویزا معمولاً به مدت دوره تحصیلی صادر شده و ممکن است اجازه کار پاره‌وقت بدهد.

ویزا توریستی (گردشگری ،  Tourist Visa): برای سفرهای کوتاه‌مدت با هدف گردشگری، تفریح یا دیدار با دوستان و خانواده صادر می‌شود. معمولاً اجازه کار یا تحصیل نمی‌دهد.

روند اخذ پاسپورت به چه صورت است؟

رویه گرفتن پاسپورت معمولاً شامل چند مرحله مشخص است که باید از طریق مراجع رسمی کشور محل تابعیت انجام شود. در ادامه، روند کلی دریافت پاسپورت در ایران را توضیح می‌دهم:

جمع‌آوری مدارک مورد نیاز:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
• عکس پرسنلی جدید (با رعایت شرایط مشخص مانند زمینه سفید، بدون عینک، بدون روتوش و...)
• فیش پرداختی هزینه صدور پاسپورت
• تکمیل فرم درخواست پاسپورت
• رضایت‌نامه محضری برای خانم‌های متأهل از همسر
• برای آقایان: گواهی وضعیت نظام‌وظیفه یا کارت پایان خدمت/ معافیت

مراجعه به دفاتر پلیس +10: کلیه مراحل اداری ثبت درخواست پاسپورت از طریق دفاتر پلیس +10 انجام می‌شود. در این دفاتر اطلاعات شما ثبت شده و مدارک بررسی می‌شوند (یکی از کاربردهای سامانه سخا تمدید پاسپورت می باشد).

پرداخت هزینه‌ها: پرداخت هزینه‌های مربوط به صدور گذرنامه از طریق بانک یا درگاه‌های الکترونیکی (شامل تعرفه صدور، عوارض و...)

انجام انگشت‌نگاری و عکس‌برداری: معمولاً برای افراد بالای 15 سال انجام می‌شود.

بررسی و ارسال پاسپورت: پس از بررسی اطلاعات و تأیید نهایی، پاسپورت از طریق پست به آدرس متقاضی ارسال می‌شود.

زمان معمول دریافت پاسپورت بین 5 تا 10 روز کاری است.

نکته: افرادی که برای اولین بار اقدام می‌کنند یا تغییراتی در مشخصات هویتی دارند، ممکن است نیاز به مراجعه حضوری به اداره گذرنامه داشته باشند.

ویزا و پاسپورت چه فرقی با هم دارن؟

ویزا و پاسپورت دو سند مهم و ضروری برای سفرهای بین‌المللی هستند، اما نقش و کارکرد آن‌ها با یکدیگر تفاوت اساسی دارد.

پاسپورت (گذرنامه)، سندی رسمی و شناسایی است که توسط دولت کشور محل تابعیت یک فرد صادر می‌شود. این سند نشان‌دهنده هویت، ملیت و تابعیت دارنده آن است و به او اجازه می‌دهد از کشور خود خارج شده و به کشورهای دیگر سفر کند. پاسپورت شامل اطلاعات شخصی از جمله نام، تاریخ تولد، عکس، شماره گذرنامه، تاریخ صدور و تاریخ انقضا می‌باشد. بدون داشتن پاسپورت، سفر به خارج از کشور به‌طور قانونی امکان‌پذیر نیست.

در مقابل، ویزا (روادید) مجوزی است که از سوی کشور مقصد صادر می‌شود و به دارنده آن اجازه ورود، اقامت موقت، یا عبور از آن کشور را برای مدت زمان مشخص و با هدفی مشخص (مانند گردشگری، تحصیل، کار و...) می‌دهد. ویزا معمولاً به صورت برچسب یا مهر درون پاسپورت قرار می‌گیرد. گرفتن ویزا مستلزم ارائه مدارک، پر کردن فرم درخواست، و گاهی شرکت در مصاحبه سفارت کشور مقصد است. همچنین صدور یا رد آن به نظر دولت آن کشور بستگی دارد.

به بیان ساده، پاسپورت سند شناسایی بین‌المللی فرد است که از طرف کشور خودش صادر می‌شود، اما ویزا مجوز ورود به کشور دیگر است که آن کشور صادر می‌کند. داشتن پاسپورت بدون ویزا معمولاً برای ورود به بیشتر کشورها کافی نیست، مگر در شرایطی که بین کشورها توافق ورود بدون ویزا وجود داشته باشد. بنابراین، برای سفر قانونی به کشورهای خارجی، معمولاً هر دو مورد لازم هستند.

مدارک لازم برای دریافت ویزا

 مدارک لازم برای دریافت ویزا بسته به نوع ویزا و کشور مقصد ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً برخی مدارک عمومی وجود دارند که برای بیشتر درخواست‌ها لازم هستند. در اینجا به طور کلی به مدارک مورد نیاز برای دریافت ویزا اشاره می‌کنیم:

1. فرم درخواست ویزا

شما باید فرم درخواست ویزای کشور مقصد را تکمیل کنید. این فرم معمولاً به صورت آنلاین یا چاپی در دسترس است و باید به دقت پر شود.

2. پاسپورت معتبر

پاسپورت شما باید حداقل 6 ماه از تاریخ درخواست ویزا معتبر باشد. لازم است که حداقل یک یا دو صفحه خالی در پاسپورت شما وجود داشته باشد.

3. عکس پرسنلی

یک یا چند عکس پرسنلی جدید مطابق با استانداردهای ویزا (معمولاً عکس رنگی با پس‌زمینه سفید) باید ارائه دهید.

4. رسید پرداخت هزینه ویزا

برای درخواست ویزا باید هزینه‌ای به‌عنوان هزینه درخواست ویزا پرداخت کنید. رسید پرداخت این هزینه باید ضمیمه مدارک شما باشد.

5. مدارک شناسایی

کپی شناسنامه و کارت ملی (برای ایرانیان) ممکن است درخواست شود.

6. مدارک مربوط به سفر

بلیط هواپیما (رزرو پرواز رفت و برگشت)

رزرو هتل یا تاییدیه محل اقامت شما در کشور مقصد.

7. بیمه مسافرتی

بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای شینگن، برای صدور ویزا، داشتن بیمه مسافرتی با پوشش کافی برای مدت اقامت الزامی است.

8. مدارک مالی

شما باید ثابت کنید که می‌توانید هزینه‌های سفر خود را تأمین کنید. این مدارک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

گزارش حساب بانکی یا صورت‌حساب‌های بانکی برای چند ماه اخیر

گواهی اشتغال به کار یا حقوق ماهانه (در صورت درخواست ویزای کاری)

فیش حقوقی یا گواهی درآمد (برای اثبات توانایی مالی)

9. مدارک هدف سفر

بسته به نوع ویزا (تحصیلی و گردشگری و غیره)، ممکن است نیاز به ارائه مدارک خاصی باشد:

ویزای تحصیلی: نامه پذیرش از دانشگاه یا موسسه آموزشی

ویزای گردشگری: دعوتنامه از دوستان یا خانواده در کشور مقصد (در صورت نیاز)

10. تاریخچه سفر و ویزاهای قبلی

اگر قبلاً به کشورهای دیگر سفر کرده‌اید و ویزا دریافت کرده‌اید، باید کپی ویزاهای قبلی یا مهرهای ورود و خروج را نیز ارائه دهید.

11. مصاحبه (در صورت لزوم)

برخی از کشورها برای درخواست ویزا نیاز به مصاحبه حضوری دارند. در این صورت، پس از ارسال مدارک، شما باید در تاریخ مشخص به سفارت یا کنسولگری مراجعه کنید.

12. مدارک تکمیلی (در صورت درخواست)

بسته به نوع ویزا و قوانین سفارت، ممکن است مدارک تکمیلی دیگری هم از شما خواسته شود، مانند:

گواهی تمکن مالی از محل کار یا حساب بانکی.

مدارک مربوط به خانواده (در صورت درخواست ویزای خانوادگی).

نکته: هر کشور ممکن است مدارک خاص خود را برای صدور ویزا داشته باشد. به همین دلیل بهتر است قبل از درخواست، به سایت سفارت یا کنسولگری کشور مقصد مراجعه کرده و دقیقاً از مدارک مورد نیاز آگاه شوید.

بیشتر بخوانید:

• هزینه های پنهان پذیرش تحصیلی: چگونه برنامه ریزی مالی کنیم؟
• چگونه برای اپلای به دانشگاه های خارجی آماده شویم؟
• نکات کلیدی برای موفقیت در مصاحبه پذیرش دانشگاه‌ های بین‌ المللی
• تفاوت دلار آبی و سبز و سفید چیست؟ / کدام نوع دلار برای خرید امن تر است؟

اطلاعات موجود در پاسپورت

اطلاعات درج‌شده در پاسپورت شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ و محل تولد، کد ملی، عکس پرسنلی و شماره گذرنامه (که یک شماره ۸ رقمی با یک حرف انگلیسی در ابتدای آن است، مانند J96583214) می‌باشد. همچنین در آن تاریخ صدور و تاریخ انقضای پاسپورت قید شده است. شماره گذرنامه و کد کشور نیز در بالای صفحات مشخص هستند و این اطلاعات در فرآیندهایی مانند رزرو بلیط یا درخواست انواع ویزا ضروری‌اند.

پاسپورت‌ها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع کاربرد و جایگاه اجتماعی فرد صادر می‌شوند:

پاسپورت عادی: برای عموم شهروندان جهت سفرهای توریستی، کاری یا تحصیلی صادر می‌شود.

پاسپورت خدمت: برای افرادی صادر می‌شود که به مأموریت‌های رسمی از سوی دولت اعزام می‌شوند.

پاسپورت سیاسی: ویژه مقامات بلندپایه سیاسی کشور مانند رئیس‌جمهور، وزرا و سایر مقامات رسمی بوده و دارای مزایای ویژه‌ای از جمله رسیدگی سریع‌تر به درخواست‌ها است.

در مقایسه با ویزا، که مجوزی است از سوی کشور مقصد برای ورود، اقامت یا عبور موقت، پاسپورت سندی است که اثبات‌کننده هویت و تابعیت فرد است و بدون آن امکان سفر خارجی وجود ندارد.

چرا بدون پاسپورت و ویزا نمی‌تونی سفر کرد؟

این دو سند اساسی برای سفر به خارج از کشور ضروری هستند:

پاسپورت: این سند شناسایی بین‌المللی است که نشان‌دهنده هویت و تابعیت فرد است. بدون پاسپورت نمی‌توان از مرزهای کشور خود خارج شد یا وارد کشورهای دیگر شد، زیرا این مدرک اجازه عبور و شناسایی در کشورهای مختلف را می‌دهد.

ویزا: این مجوز از سوی کشور مقصد صادر می‌شود و اجازه ورود، اقامت موقت، یا عبور از خاک آن کشور را می‌دهد. بسیاری از کشورها برای ورود به خاک خود نیاز به ویزا دارند و بدون آن، حتی با داشتن پاسپورت، اجازه ورود به کشور مقصد را نخواهید داشت.

بنابراین، برای سفرهای بین‌المللی، شما باید هر دو سند را به‌طور همزمان داشته باشید، مگر در مواردی که بین کشورها توافقاتی وجود داشته باشد که ورود بدون ویزا ممکن باشد.

 

نقش ویزا و پاسپورت در سفرهای بین‌المللی

ویزا و پاسپورت دو سند حیاتی در سفرهای بین‌المللی هستند که هرکدام نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند. این دو سند از نظر کاربرد و اهمیت تفاوت دارند، اما هر دو برای سفر به خارج از کشور ضروری هستند.

پاسپورت به‌عنوان هویت‌ساز شما در سطح جهانی عمل می‌کند. بدون پاسپورت، امکان ورود یا خروج از کشور وجود ندارد.

ویزا مجوز ورود به کشور مقصد است. برخی کشورها برای سفر به خاکشان ویزا می‌خواهند و بدون آن شما نمی‌توانید وارد آن کشور شوید.

به‌طور خلاصه، پاسپورت به‌عنوان هویت شما عمل می‌کند و ویزا مجوز ورود به کشور مقصد است. هر دو برای انجام سفرهای بین‌المللی ضروری و مکمل یکدیگر هستند.

 

کاربردهای پاسپورت

پاسپورت، به عنوان یک سند شناسایی بین‌المللی، کاربردهای خاص خود را دارد که عبارتند از:

شناسایی هویت فرد در سطح بین‌المللی: پاسپورت نشان‌دهنده هویت و تابعیت فرد است. این سند برای اثبات ملیت فرد در خارج از کشور استفاده می‌شود و به‌عنوان یک مدرک قانونی و معتبر در سراسر جهان شناخته می‌شود.

اجازه خروج از کشور مبدأ: برای خروج از کشور خود و سفر به کشورهای دیگر، داشتن پاسپورت الزامی است. بدون پاسپورت، امکان ترک کشور وجود ندارد.

اجازه ورود به کشورهای دیگر: پاسپورت به‌عنوان مدرک شناسایی، به شما اجازه می‌دهد وارد کشورهایی شوید که به اتباع کشور شما اجازه ورود می‌دهند. البته، برای ورود به برخی کشورها نیاز به ویزا هم هست.

اطمینان از امنیت و هویت: به کمک پاسپورت، امنیت و هویت فرد در سفرهای بین‌المللی تأمین می‌شود. در صورتی که گم شود یا به سرقت رود، امکان پیگیری و جایگزینی آن وجود دارد.

استاندارد بین‌المللی برای سفر: پاسپورت‌ها مطابق با استانداردهای بین‌المللی صادر می‌شوند و در بیشتر کشورها به‌عنوان مدرک شناخته‌شده برای ورود و خروج از مرزها پذیرفته می‌شوند.

استفاده در فرآیندهای اداری مختلف: پاسپورت برای تکمیل فرم‌های دولتی، رزرو بلیط، تقاضا برای ویزا و دیگر امور اداری در سفرهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردهای ویزا

 ویزا یک مجوز خاص برای ورود به کشور مقصد است که به اهداف مختلف صادر می‌شود. کاربردهای ویزا عبارتند از:

اجازه ورود به کشور مقصد: ویزا به فرد اجازه می‌دهد وارد کشور مقصد شود. بدون ویزا، حتی با داشتن پاسپورت، فرد نمی‌تواند وارد آن کشور شود. هر کشور برای اتباع کشورهای مختلف شرایط ویزای متفاوتی دارد.

محدود کردن مدت زمان اقامت: ویزا معمولاً برای مدت مشخصی صادر می‌شود. این مدت می‌تواند از چند روز تا چند سال متغیر باشد و به نوع ویزا بستگی دارد (مثلاً ویزای گردشگری، تحصیلی یا .....).

قابلیت تمدید یا تغییر نوع ویزا: در بسیاری از کشورها، افراد می‌توانند ویزای خود را تمدید یا نوع آن را تغییر دهند بسته به سیاست‌ها، روابط و قوانین آن کشور.

کنترل ورود و اقامت افراد در کشور مقصد: ویزا به دولت کشور مقصد این امکان را می‌دهد که کنترل دقیقی بر ورود و اقامت افراد داشته باشد و مطمئن شود که مسافران مطابق با قوانین کشورشان وارد شده‌اند و از این قوانین پیروی می‌کنند.

اجازه به هدف خاصی از سفر: ویزا مشخص می‌کند که فرد به چه هدفی وارد کشور مقصد می‌شود. مثلاً، ویزای تحصیلی برای دانشجویانی است که قصد تحصیل در آن کشور را دارند، ویزای گردشگری برای مسافرانی است که قصد گردشگری یا دیدار با خانواده و دوستان را دارند.

محدود کردن تعداد دفعات ورود و خروج: برخی از ویزاها برای یک بار ورود صادر می‌شوند (single or double entry) و برخی دیگر برای چندین بار ورود (multiple entry) معتبر هستند. این امکان به کشور مقصد اجازه می‌دهد که ورود و خروج فرد را طبق قوانین خود کنترل کند.

امنیت و اطمینان برای کشور مقصد: ویزا به کشور مقصد این امکان را می‌دهد که قبل از ورود فرد، اطلاعات او را بررسی کرده و تصمیم بگیرد که آیا اجازه ورود را به او بدهد یا خیر. این مسئله به حفظ امنیت کشور کمک می‌کند.

 

جمع‌بندی

پاسپورت به عنوان مدرک هویتی و برای اثبات تابعیت فرد و امکان سفر بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویزا به‌عنوان مجوز ورود به کشور مقصد عمل می‌کند و بر اساس هدف سفر و مدت زمان اقامت صادر می‌شود. در نهایت، برای سفرهای بین‌المللی، هر دو سند پاسپورت و ویزا در بسیاری از موارد ضروری هستند، چراکه پاسپورت برای شناسایی هویت شما و ویزا برای ورود به کشورهای دیگر مورد نیاز است.